Các mối tương giao trong xã hội đa phần xuất phát từ tình bạn, trưởng thành hơn cũng nhờ có bạn tốt, nhưng để có thể thẩm tra, lựa chọn những người bạn thiết thân cho cuộc sống của mình, chúng ta có thể tham khảo lời dạy của Khổng Tử về đạo bằng hữu về cách phân loại bạn có ích và bạn có hại:
Có 3 loại bạn có ích:
- Bạn ngay thẳng
Ngay thẳng ở đây có nghĩa là chính trực, thiện lương và công bình. Một người bạn ngay thẳng thì luôn chân thành và hào hiệp, họ hiểu rõ giá trị bản thân và không bao giờ có tính nịnh nọt. Tính cách của họ có ảnh hưởng tốt đến bạn. Họ sẽ mang đến cho bạn lòng can đảm khi bạn nhút nhát, sự quả quyết và kiên cường khi bạn do dự.
- Bạn tín nghĩa
Họ là những người bạn trung thành và đáng tin. Loại bạn này thì chân thành và tử tế trong cách cư xử với người khác, họ không bao giờ giả dối. Kết giao với loại bạn này chúng ta luôn cảm thấy dễ chịu, yên tâm và an toàn. Họ thanh lọc và nâng cao tinh thần chúng ta.
- Bạn nghe nhiều học rộng
Đó là những người bạn có kiến thức. Loại bạn này rất am hiểu cuộc đời và có nhiều trải nghiệm về thế giới. Cách dễ dàng nhất là tìm một người bạn có tri thức, tiếp thu những cuốn sách mà người ấy đã đọc và biến kinh nghiệm của họ thành kinh nghiệm trực tiếp của riêng mình.
Có 3 loại bạn có hại:
- Bạn giả dối:
Loại bạn này còn gọi là loại người hai mặt. Họ trông rất vui vẻ và ngọt ngào trước mắt bạn, hết sức rạng rỡ khi đưa ra những lời khen ngợi và nịnh nọt. Họ chính là loại người mà Khổng Tử gọi là “Kẻ miệng nói lời hoa mỹ; còn mặt mày thì trau chuốt”. Nhưng sau lưng bạn, họ sẽ gieo rắc các tin đồn và những lời vu khống ác ý.
2. Bạn khéo chiều chuộng
Họ sẽ không bao giờ nói “không” với bạn. Trái lại, họ sẽ đi theo và a dua với bạn, tán dương và đưa ra những lời ca tụng bạn. Họ nương theo chiều gió để đảm bảo không bao giờ làm điều gì có thể khiến bạn phật lòng. Lòng dạ của họ không ngay thẳng, cũng không chân thật, họ không quan tâm đến việc đúng – sai. Mục tiêu của họ chỉ là lấy lòng bạn nhằm kiếm được cái lợi nào đấy.
- Bạn hay xảo mị
Ý chỉ những kẻ khoe khoang khoác lác, hay còn gọi là “những kẻ ba hoa”. Những người này thường có những lập luận có thể cuốn bạn theo, làm bạn không còn biết phương hướng để nhận chân sự việc. Họ muốn bạn tin những gì họ nói đều là sự thật. Nhưng thực tế, ngoài tài ăn nói liến thoắng ra, họ hoàn toàn chẳng có tài năng hay kiến thức thực sự gì hết, bên trong lại rỗng tuếch.
Khổng Tử dạy rằng, loại bạn bè mà mình kết giao trước hết phụ thuộc vào chính tâm trí và sự tu dưỡng của mình, sau đó là phụ thuộc vào nhóm bạn bè riêng của mình. Hãy kết giao những người bạn tốt để mình có cơ hội tìm hướng đi mới, được cổ võ để hoàn thiện bản thân mỗi ngày.
Chúc bạn luôn có những người bạn chân thành, cùng nhau vun bồi các phẩm chất tốt đẹp cho tâm trí, hướng đến cuộc sống bình an và tiến bộ.
Trích Đạo Bằng Hữu | Khổng Tử Tinh Hoa | Yudan
