Alzheimer:CC0 Public Domain

Một nhóm các nhà khoa học tại UCL đã phát hiện ra rằng xét nghiệm máu đo protein b-amyloid (amyloid) của bệnh Alzheimer, có thể làm giảm hoàn toàn chi phí thử nghiệm lâm sàng và có khả năng mở ra cơ hội điều trị bệnh sớm hơn. Các nhà khoa học đã nghiên cứu một nhóm tình nguyện viên duy nhất, tất cả đều sinh cùng tuần vào năm 1946. Kết quả nghiên cứu được công bố vào thứ Ba ngày 19 tháng 1, trên tạp chí Brain.

Amyloid là một loại protein tích tụ trong não của bệnh Alzheimer, và nó được cho là tạo ra một loạt các quá trình dẫn đến tổn thương não và các triệu chứng của bệnh. Amyloid tích tụ trong não nhiều năm trước khi các triệu chứng xuất hiện và việc loại bỏ protein này là trọng tâm chính của nghiên cứu về bệnh Alzheimer trong hai thập kỷ qua.

Hầu hết thử nghiệm thuốc làm chậm các amyloid cho đến nay đều liên quan đến những người đã có triệu chứng – một cách tiếp cận vẫn chưa tạo ra một phương pháp điều trị mới. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng vào thời điểm các triệu chứng xuất hiện, cơ hội ngăn ngừa suy giảm nhận thức có thể đã trôi qua. Những loại thuốc này có thể có hiệu quả sớm hơn ở những người bị tích tụ amyloid nhưng chưa có triệu chứng.

Các nhà khoa học đã phát triển các thẻ phóng xạ gắn vào protein amyloid. Máy quét PET có thể thu nhận bức xạ từ các thẻ này để tiết lộ mức độ tích tụ amyloid trong não của một người.

Các nhà nghiên cứu sử dụng các bản quét này để tuyển người vào các thử nghiệm lâm sàng, xác nhận rằng các triệu chứng của họ là do bệnh Alzheimer gây ra chứ không phải một dạng sa sút trí tuệ khác. Thật không may, chúng rất đắt và đòi hỏi các cơ sở chuyên khoa chỉ có ở một số địa điểm trong cả nước.

Để kiểm tra các loại thuốc chống amyloid ở người trước khi các triệu chứng xuất hiện, các nhà nghiên cứu sẽ phải tiến hành quét nhiều lần để xác định đủ số người cho một thử nghiệm lâm sàng. Điều này là quá đắt để có thể thực tế.

Các nhà nghiên cứu cần một cách để thu hẹp nhóm người tham gia tiềm năng tiếp tục được xác nhận amyloid trong quá trình quét PET. Nhóm nghiên cứu tại UCL đã xem xét các xét nghiệm máu khác nhau như một cách để đạt được điều này.

Các nhà khoa học đã làm gì?

Nhóm UCL do Giáo sư Jonathan Schott dẫn đầu đã làm việc với một nhóm độc nhất gồm hơn 400 tình nguyện viên, được tuyển chọn từ Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Cuộc khảo sát Quốc gia về Sức khỏe và Phát triển (NSHD) Anh Quốc năm 1946. Họ đều sinh cùng tuần năm 1946 và không bị mất trí nhớ. Họ đã được quét PET amyloid và xét nghiệm máu như một phần của nghiên cứu Insight 46 do Tổ chức Nghiên cứu Alzheimer Anh tài trợ, Các xét nghiệm máu được thực hiện tại UCL và thông qua sự hợp tác với các nhà nghiên cứu tại Đại học Gothenburg, Thụy Điển.

Các nhà nghiên cứu đã so sánh ba cách khác nhau để đo các protein quan tâm trong máu và so sánh kết quả xét nghiệm máu với kết quả chụp PET.

Họ đã tìm thấy gì?

Trong nhóm những người khỏe mạnh về nhận thức khoảng 70 tuổi này, khoảng 1/5 (18%) có bằng chứng về sự tích tụ đáng kể của amyloid trong não – theo một mô hình tương tự như những bệnh nhân bị sa sút trí tuệ Alzheimer.

Xét nghiệm máu hiệu quả nhất có thể xác định những cá thể có hàm lượng amyloid cao với độ chính xác khoảng 85%. Sử dụng xét nghiệm máu để sàng lọc amyloid sẽ làm giảm khoảng một nửa yêu cầu chụp PET.

Những chuyên gia đã nói gì về vấn đề này?

Giáo sư Jonathan Schott, tác giả chính của nghiên cứu từ Đại học College London cho biết:

“Bằng chứng hiện tại cho thấy rằng những thay đổi của não dẫn đến bệnh Alzheimer bắt đầu nhiều năm trước khi các triệu chứng. Xác định những người có nguy cơ sẽ mở ra cơ hội đưa ra các phương pháp điều trị để ngăn chặn sự khởi phát của bệnh suy giảm nhận thức.

“Kết quả của chúng tôi – từ một mẫu các cá nhân từ khắp lục địa Anh, tất cả đều sinh vào cùng một tuần vào năm 1946 – cho thấy rằng xét nghiệm máu có thể là một phương tiện hữu ích để xác định những người đang ở giai đoạn sớm nhất của bệnh.

“Trong ngắn hạn, điều này có ý nghĩa đối với các thử nghiệm lâm sàng về phương pháp điều trị mới cho bệnh Alzheimer. Xét nghiệm máu có thể cho phép sàng lọc nhanh chóng và giảm số người cần chụp PET đắt tiền hơn trước khi tham gia nghiên cứu. Điều này sẽ giảm đáng kể chi phí và thời gian cần thiết để chạy thử nghiệm lâm sàng, và hy vọng sẽ thúc đẩy sự phát triển của phương pháp điều trị mới.

Tiến sĩ Ashvini Keshavan, tác giả đầu tiên của nghiên cứu, cho biết: “trong khóa học do xét nghiệm máu có khả năng cách mạng hóa cách chúng ta chẩn đoán bệnh Alzheimer, cho phép truy cập để xét nghiệm chẩn đoán tốt hơn trong cộng đồng, và đặc biệt là ở những nơi đắt hơn PET quét và kiểm tra chọc tủy sống hiện không có sẵn do đó làm cho quyền truy cập vào bất kỳ phương pháp điều trị mới và hỗ trợ công bằng hơn.”

Tiến sĩ Rosa Sancho, người đứng đầu nghiên cứu tại Viện nghiên cứu Anh Alzheimer cho biết “Trong khi các xét nghiệm máu này chưa có sẵn trong phòng khám để hỗ trợ chẩn đoán, giảm số lượng người cần được tuyển dụng và trải qua quá trình quét tốn kém sẽ đẩy nhanh các thử nghiệm lâm sàng với chi phí tiết kiệm hơn.

“Giải quyết bệnh Alzheimer trước khi nó bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của mọi người là mục tiêu chính của các nhà nghiên cứu về chứng sa sút trí tuệ trên toàn thế giới. Một phương pháp điều trị giúp trì hoãn sự khởi phát của bệnh mất trí nhớ trong 5 năm sẽ giúp giảm gần 500.000 người sống với chứng mất trí nhớ ở Anh vào năm 2050 và tiết kiệm cho nền kinh tế hơn 20 tỷ bảng Anh mỗi năm.

“Vượt qua các rào cản đối với các thử nghiệm lâm sàng mà chúng ta phải đối mặt ngày hôm nay sẽ cho phép chúng ta tạo ra sự khác biệt lớn nhất trong cuộc sống của những người bị ảnh hưởng bởi chứng sa sút trí tuệ trong tương lai. Với gần một triệu người ở Vương quốc Anh đang sống chung với chứng sa sút trí tuệ, chưa có phương pháp điều trị mới nào cho chứng bệnh này trong gần 20 năm, chúng tôi không có một phút giây nào để lãng phí”.

Nguồn: Medicalxpress